Magazyny wysokiego składowania cieszą się coraz większą popularnością. Wynika to z możliwości efektywnego zagospodarowania powierzchni hali namiotowej. Magazyny wysokiego składowania doskonale sprawdzają się zarówno w nowoczesnych przedsiębiorstwach jak i tych rozwijających się w kierunku innowacyjnego składowania materiałów. Poniżej przedstawiamy charakterystykę wysokiego składowania oraz warianty zastosowania tego typu obiektów.
Czym jest magazyn wysokiego składowania?
Rozważanie na temat magazynów wysokiego składowania warto rozpocząć od kontekstu prawnego. Według paragrafu 8 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, podział budynków ze względu na wysokość kształtuje się następująco:
- Obiekt niski – mierzy do 12 metrów włącznie lub przypadku budownictwa mieszkalnego do 4 kondygnacji włącznie.
- Obiekt średniowysoki – ma od 12 do 25 metrów włącznie lub przypadku budownictwa mieszkalnego od 4 do 9 kondygnacji włącznie.
- Obiekt wysoki – jego wysokość wynosi od 25 do 55 metrów włącznie lub przypadku budownictwa mieszkalnego od 9 do 18 kondygnacji włącznie.
- Obiekt wysokościowy – ma od 55 metrów włącznie.
Konkretniejszą definicję magazynów wysokiego składowania przedstawia literatura branżowa, która dzieli obiekty magazynowe na:
- Magazyn niskiego składowania – maksymalna wysokość na której składowany jest materiał nie przekracza 4,2 metra.
- Magazyn średniego składowania – wysokość na której składowany jest materiał mieści się w zakresie 4,2-7,2 metra.
- Magazyn wysokiego składowania – minimalna wysokość na której składowany jest materiał jest większa niż 7,2 metra.
Powyższy zapis to najkonkretniejsza definicja magazynu wysokiego składowania. Warto zaznaczyć, że BHP w magazynach wysokiego składowania jest oparte na tych samych zasadach, co w przypadku wszystkich innych powierzchni magazynowych. Zasady te są zawarte w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
Na podstawie § 69 powyższego rozporządzenia:
- Regały muszą być wykonane w sposób, który zapewnia ich odpowiednią stabilność i wytrzymałość (wraz z zabezpieczeniem przed przewróceniem).
- Masa składowanych ładunków nie może przekraczać maksymalnego obciążenia regałów i półek.
- Masa regałów wraz ze składowanymi na nich ładunkami nie może przekraczać maksymalnego obciążenia stropów i podłóg.
- Powierzchnia magazynowa powinna być zaplanowana w sposób uwzględniający bezpieczeństwo pracowników.
Dodajmy, że istnieją również inne kryteria podziału magazynów. Powierzchnie magazynowe można podzielić ze względu na:
- Typ konstrukcji (otwarte, półotwarte, zamknięte).
- Pełnioną funkcję (dostawcze, przeładunkowe, produkcyjne).
- Zakres i obszar działań (wysyłkowe, centralne, zakładowe, regionalne).
Jak powstają magazyny wysokiego składowania?
Jako Grupa Łukasiuk mamy bogate doświadczenie w projektowaniu i montażu magazynów wysokiego składowania w postaci hal namiotowych. Oferujemy dwie formy współpracy z inwestorem:
- Forma kompleksowa – z mniejszym udziałem inwestora. W tej formie, razem z inwestorem opracowujemy ogólną koncepcję obiektu. Następnie nasi inżynierowie przygotowują projekt architektoniczno-budowlany. Oprócz kompleksowych prac budowlanych, możemy również wyręczyć klienta w przygotowaniu odpowiednich wniosków (m.in. o pozwolenie na budowę). Tę formę współpracy śmiało można nazwać generalnym wykonawstwem.
- Forma standardowa – z większym udziałem inwestora. Po stronie inwestora leży kompletowanie dokumentów, formułowanie wniosków oraz uzyskanie pozwoleń. Zakres wykonawcy obejmuje wykonanie prac budowlanych powyżej poziomu gruntu oraz przygotowanie projektu fundamentów oraz konstrukcji obiektu.
Sam proces budowy magazynu jest podzielony na kilka etapów. Pierwszym z nich wspomniane wcześniej stworzenie koncepcji (wraz z klientem) obiektu oraz przygotowanie projektu architektoniczno-budowlanego. Po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń i zgłoszeniu rozpoczęcia robót, można przystąpić do prac budowlanych.
Obejmują one następujące etapy:
- Prace ziemne – na tym etapie prowadzone są takie prace jak zerwanie warstwy organicznej, wymiana i stabilizacja gruntu, wykonanie odwodnienia terenu, wykop oraz utylizacja nieużytków. Odpowiednio przygotowany grunt to podstawa do bezpiecznej i wydajnej eksploatacji magazynu wysokiego składowania.
- Przygotowanie fundamentów – w skład fundamentów bezpośrednich (najczęściej stosowanych w halach namiotowych) wchodzą ławy fundamentowe, stopy fundamentowe, płyty fundamentowe.
- Montaż konstrukcji stalowej – Prawidłowe zaprojektowanie konstrukcji stalowej, jest newralgicznym punktem budowy magazynu wysokiego składowania. Musi mieć ona odpowiednią wysokość, co wpływa bezpośrednio na obliczenia obciążeń statycznych i dynamicznych. Na konstrukcję stalową składają się następujące elementy: słupy, belki, dźwigary, płatwie, rygle, stężenia i elementy złączne.
- Obudowa dachu – w halach namiotowych oferowanych przez grupę Łukasiuk może mieć dwa warianty. Pierwszą opcją jest dach wykonany z pojedynczej plandeki. Jest on stosowany w halach namiotowych nieizolowanych. Alternatywą dla takiego rozwiązania jest dach pneumatyczny, czyli składający się z podwójnej plandeki i pompy wyrównującej ciśnienie między nimi. Tę technologię wykorzystuje się w halach izolowanych. Największą zaletą dachu pneumatycznego jest możliwość utrzymywania stałej temperatury wewnątrz obiektu. Wynika to z korzystnego współczynnika przenikania ciepła. Ponadto, dach z podwójnej plandeki redukuje zjawisko skraplania się pary wodnej wewnątrz oraz sprawia, że w okresie zimowym na dachu nie zalega śnieg.
- Obudowa ścian – podobnie jak w przypadku dachu, ściany w hali namiotowej można zabudować na dwa sposoby. Wariant nieizolowany charakteryzuje się ścianami obudowanymi za pomocą blachy falistej lub trapezowej. Hale namiotowe izolowane są obudowane za pomocą płyt warstwowych. Ich grubość wynosi 60 mm a współczynnik przenikania ciepła to około 0,39 W/(m2·K). Dzięki temu możliwe jest regulowanie temperatury w hali przez cały rok, co jest niezbędne w niektórych branżach (np. spożywczej).
- Montaż stolarki otworowej – okna i drzwi to niezwykle ważne elementy magazynu. W przypadku magazynów wysokiego składowania należy zadbać przede wszystkim o odpowiednie gabaryty bram. Muszą one umożliwiać wydajny i bezpieczny przepływ materiałów. Ponadto, w przypadku hal namiotowych izolowanych ważny jest współczynnik przenikania ciepła okien oraz bram. Im niższa wartość, tym korzystniej dla efektywności energetycznej obiektu.
- Prace końcowe – obejmują obróbki blacharskie oraz przygotowanie posadzek. W halach magazynowych stosuje się posadzki cementowe, betonowe bądź epoksydowe. Duży wpływ na to, jaką posadzkę wybierzemy ma branża w jakiej będzie funkcjonował magazyn. Każdy typ posadzki ma określone cechy, które będą się dobrze sprawdzać w określonych warunkach. Dla przykładu, posadzki epoksydowe są odporne na działanie substancji chemicznych co sprawia, że są popularne w branżach chemicznych.
Wyposażenie i budowa magazynów wysokiego składowania
Projektując magazyn wysokiego składowania należy odpowiedzieć sobie na cztery kluczowe pytania:
- Jakie jednostki mają być składowane?
- Jaka ilość jednostek ma być składowana?
- Jakie operacje będą wykonywane na magazynie?
- Jaka jest docelowa prędkość operacji?
Wpływa to nie tylko na układ architektoniczny obiektu (strefy magazynowe), ale również na wyposażenie magazynu wysokiego składowania.
Podstawowym wyposażeniem każdego magazynu (nie tylko wysokiego składowania) są oczywiście regały. Na rynku dostępne są różne rodzaje regałów, a najpopularniejsze z nich to:
- Regały rzędowe – najbardziej popularne i uniwersalne rozwiązanie. Umożliwiają bezpośredni dostęp do miejsc składowania. Współczynnik wykorzystania powierzchni dzięki tym regałom sięga 80%.
- Regały wjezdne – znane jako drive-in. Zaleca się je stosować w przypadku składowania dużej ilości jednorodnych towarów. Rozwiązanie to gwarantuje wykorzystanie powierzchni magazynowej na poziomie nawet 85%.
- Regały przepływowe – inaczej nazywane jako rolkowe. Umożliwiają składowanie towarów zgodnie z zasadą FIFO oraz redukują pracę wózków widłowych.
- Regały mobilne – zapewniają dostęp do materiału oraz współczynnik wykorzystania przestrzeni magazynowej na poziomie 80%.
- Regały półkowe – dedykowane do składowania drobnych towarów. Systemy oparte o regały półkowe mogą mierzyć nawet 10 metrów.
- Regały wspornikowe – przeznaczone do składowania towarów długich oraz innych materiałów nienadających się do składowania w gniazdach regałowych.
W magazynach wysokiego składowania, najczęściej stosuje się regały półkowe oraz rzędowe. Zapewniają one największą wydajność i bezpieczeństwo podczas procesów zachodzących w magazynie. Niezwykle ważnym elementem wyposażenia magazynów wysokiego składowania są urządzenia mechaniczne, takie jak wózki widłowe oraz przenośniki.
W nowoczesnych przedsiębiorstwach coraz częściej wykorzystuje się automatyczne magazyny wysokiego składowania. Wśród takich rozwiązań należy wyróżnić:
- Układnice paletowe – mogą z powodzeniem zastąpić wózki widłowe i personel. Ich zadaniem jest pobieranie i układania ładunków na półkach oraz transport wzdłuż korytarzy roboczych.
- Pallet Shuttle – system ten samodzielnie pobiera i odkłada towary w regale za pomocą autonomicznej platformy roboczej.
- Układnice typu Miniload – jest to rozwinięta forma układnic paletowych. W ramach swojego działania obsługują pojemniki na ładunki
Wózki widłowe muszą być dostosowane do charakterystyki magazynów wysokiego składowania (możliwość sięgania na wysokość powyżej 7,2 m). Wśród przenośników, najpopularniejsze są urządzenia rolkowe, taśmowe i łańcuchowe. Wsparcie dla powyższych urządzeń są sprzęty pomocnicze, przydatne w procesie magazynowania, takie jak: kontenery, wagi, czytniki kodów czy też urządzenia do taśmowania. Część z nich jest nieodzownym elementem nowoczesnych magazynów.
Podczas projektowania magazynów trzeba pamiętać o zachowaniu zasad bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa magazynów oraz ich wyposażenia jest projektowana według trzech najbardziej popularnych norm: NFPA13, FM Global, oraz VdS.
Aby magazyn funkcjonował wydajnie, niezbędne jest zapewnienie odpowiednich instalacji branżowych oraz technologicznych. Niezbędnym minimum jest instalacja elektryczna oraz wentylacyjna (warto rozważyć montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła). Dodatkowo, magazyn wysokiego składowania można wyposażyć w instalację pneumatyczną czy też sanitarną.
Zastosowanie magazynów wysokiego składowania
Magazyny wysokiego składowania mają swoje wady i zalety. Jako że tych drugich jest znacznie więcej, magazyny te znalazły zastosowanie w wielu branżach. Specyfika ich budowy daje wiele korzyści, dlatego magazyny wysokiego składowania są pierwszym wyborem właścicieli przedsiębiorstw w jednej z najprężniej rozwijających się branż, czyli e-commerce. Branża ta wymaga niezwykle wysokiej funkcjonalności, zautomatyzowanego zarządzania zasobami oraz optymalizacji czasu trwania poszczególnych operacji. Właśnie w takich warunkach magazyny wysokiego składowania sprawdzają się najlepiej.
Specyfika hal wysokiego składowania pozwala im wydajnie funkcjonować w każdym obszarze przemysłu. Dużą rolę odgrywa też charakterystyka samych hal namiotowych, które cechują się wysoką funkcjonalnością i trwałością.
Ich największą zaletą jest to, że wraz z zachowaniem wysokiej jakości, koszty magazynu wysokiego składowania są zdecydowanie niższe niż w przypadku tradycyjnych budynków murowanych. Inwestorzy cenią sobie także relatywnie krótki czas realizacji. Wszystko to sprawiło, że rynek przemysłowy został zdominowany przez hale namiotowe. Również te, które mogą budować magazyny wysokiego składowania.